Bałkański Kalejdoskop – Chorwacja

Kompleks Jezior Plitwickich dzieli się na dwie grupy tarasowo usytuowanych Górnych (Gornja jezera) oraz Dolnych (Donja jezera) Jezior. W skład Górnych Jezior wchodzi 12 jezior: Prošćansko jezero, Ciginovac, Okrugljak, Batinovac, Veliko jezero, Malo jezero, Vir, Galovac, Milino jezero, Gradinsko jezero, Burgeti oraz Kozjak o powierzchni ok. 80 ha i głębokości dochodzącej do 50 m, będący największym z jezior. Z kolei Dolne Jeziora to: Milanovac, Gavanovac, Kaluđerovac i Novakovića Brod.

Wybór wejścia 1 umożliwia nam rozpoczęcie spaceru od Dolnych Jezior. Kilka chwil po przekroczeniu bram rezerwatu, idąc wysoko położoną ścieżką docieramy do punktu widokowego, z którego otwiera się przed nami piękna panorama Dolnych Jezior. To leżące najniżej, Bród Novakovića, znajduje się na wysokości 503 metrów n.p.m.

Po zejściu w dolinę stromą i krętą ścieżką, zaraz na początku skręcamy w prawo za drogowskazami pod jedną z wizytówek parku. W tym miejscu Potok Plitvica spada w głąb doliny wysokim na 78-metrów Wielkim Wodospadem (Veliki Slap) - najwyższym w Chorwacji.

Wracamy ponownie na nasz szlak i posuwając się stopniowo pod górę, leśnym duktem i drewnianymi kładkami, wzdłuż lazurowych i turkusowych jezior mijamy kolejne wodospady, jaskinie skalne i soczystą, bujną roślinność. Do jednej z jaskiń - Šupljara wchodzimy po schodkach na górę. Jej wyjście znajduje się w miejscu, gdzie będziemy kończyć wędrówkę za kilka godzin, więc wracamy z powrotem na nasz szlak. Trasa jest niezwykle malownicza, tłumy z początku zdążyły się gdzieś rozproszyć. Często przystajemy przy bardziej efektownych kaskadach, które powstały poprzez tworzenie się trawertynowych progów, przez które wodospady przelewają się do jeziora leżącego poniżej. Tak dochodzimy do największego dolnego jeziora Kozjak.

Nad brzegiem Kozjaka znajduje się polana ze sklepikami z pamiątkami i restauracyjkami. Z tutejszej przystani P3 kursują małe statki napędzane energią elektryczną, które przewożą turystów na drugi brzeg. Większość zwiedzających, wybiera właśnie ten wariant i ładuje się tutaj na statek. My zgodnie z planem mamy zamiar obejść sobie Kozjaka dookoła malowniczą ścieżką, biegnącą gęstym, zielonym lasem, zachwycającym równie mocno co wodospady. Dominującymi gatunkami drzew plitwickich lasów są buki, jodły oraz klony. Towarzyszą im liczne odmiany roślin śródziemnomorskich i borealnych. Ten odcinek parku jest zdecydowanie najmniej uczęszczany, wędrujemy praktycznie sami ciesząc się ciszą i spokojem. To dość niezwykłe w tym miejscu.

Po drugiej stronie jeziora mijamy drugą z przystani P2. Na ścieżkach robi się znacznie ciaśniej, tu bowiem ze stateczków wyładowują się kolejni turyści zmierzający w kierunku górnych jezior. Z przystani szlak prowadzi nas nad kolejne jezioro Gradinsko, za którym mamy kilka malowniczych wodospadów z pięknym Veliki Prštavac na czele. Kilka niezależnych strug wody jeziora Galovac, opada do Gradinsko niczym wodna zasłonka. To drugi najwyższy wodospad w Plitvickim Parku i najwyższy wśród Górnych Jezior. Spadający z wysokości 28 metrów jest jednym z ładniejszych na całym szlaku.

Na tym odcinku trasy Górnych Jezior jest chyba najwięcej ciekawych i najbardziej kolorowych wodospadów. Niestety wiąże się to także z największym zagęszczeniem zorganizowanych grup turystów. Robimy kilka zdjęć i czmychamy dalej, kontynuując spacer wzdłuż Jeziora Galovac, przez wodospady Labudowac w kierunku Jeziora Prošćansko. W krystalicznie czystej wodzie możemy dostrzec niezliczone ilości ryb, zatopione połamane konary drzew, a wokół krzewy, trawy i trzcina. Piękna kraina.

Docieramy w okolice Jeziora Prošćansko, po czym zawracamy. Mamy małe problemy z orientacją, szlakowskazy w niektórych miejscach są bardzo nielogiczne porozstawiane. Tłumy wzdłuż wąskich kładek i ścieżek również nie ułatwiają. W końcu jednak odnajdujemy się ;-) Wracając brzegiem Jezior Galovac i Gradinsko docieramy do przystani P2, skąd krótką przeprawą promem przez Kozjaka dostajemy się na drugą stronę. Pozostaje nam powrót drugim brzegiem największego z jezior. Nasze zwiedzanie parku powoli zmierza ku końcowi. Zanim to jednak nastąpi czeka nas jeszcze po drodze kapitalny, folderowy widok z góry na jeziora i kładki.

Czy warto przyjechać nad Jeziora Plitwickie? Zdecydowanie tak. Warto jednak dobrze przemyśleć kiedy. Park jest piękny przez cały rok, jednak najlepiej chyba przyjechać tu wiosną, kiedy mamy największą obfitość opadów lub jesienią, gdy z kolei zachwycają zmieniające się barwy drzew. Zimą jeziora przedstawiają się niewiarygodnie efektownie, jednak udostępniona jest jedynie ich niewielka część. Najmniej sprzyjający jest chyba okres letni. Wodospady są wtedy siłą rzeczy mniejsze, a turystów naprawdę sporo. Staraliśmy się jednak pokazać Wam, że i wtedy można podziwiać piękno Parku Narodowego Jezior Plitwickich.

Na gospodarzy oraz socjal nie mamy jednak podstaw narzekać. Postanawiamy wykorzystać pierwszą nadarzającą się okazję i spędzamy wieczór na ławeczce na promenadzie nad Adriatykiem. Nie jest to co prawda tak znamienita miejscówka, do jakich przywykliśmy we Włoszech, ale i tak jest przyjemnie. Nawet mimo ohydnego wina, niezbyt smacznych chipsów, niedobrych lodów i głośnej fontanny w pobliżu :-P

Powoli dobiega kres naszej wizyty w Szybeniku. Miasto pozbawione plaż i starożytnych zabytków urzeka spokojem. Zdecydowanie warto tu przyjechać. Przed dalszą drogą chwilkę jeszcze przysiadamy i odpoczywamy z lodami GROM-ka, no bo co to byłby za urlop bez lodów! ;-)

Łza Adriatyku - bo tak przez Chorwatów często nazywany jest Primošten (patrząc na niego z oddali mamy wrażenie jakby patrzyło się na położoną na Adriatyku łzę) - najlepiej prezentuje się jednak z oddali (przy magistrali od południowej strony znajduje się doskonały punkt widokowy). Miasteczko ma klasyczną zabudowę zlepionych ze sobą budynków przykrytych czerwoną dachówką, które w kontraście z błękitną wodą robią ogromne wrażenie. Primošten bardzo skutecznie kusi przejeżdżających magistralą przepięknym widokiem. Nie przegapcie tego miejsca będąc w północnej Dalmacji.

Do zabytkowej części miasta wkraczamy Bramą Lądową (Kopnena Vrata), wybudowaną w stylu późnorenesansowym, jedną z dwóch zabytkowych bram, pozostałościach po XIII-w. murach miasta. Budowla z uwagi na położenie zwana jest również Bramą Północną. Na gzymsie bramy umieszczony jest lew – symbol św. Marka, z kolei jej szczyt zdobi figura błogosławionego Jana z Trogiru, patrona miasta. Trogir wodzi na pokuszenie labiryntem wąskich, krętych uliczek, którymi schodzimy z głównego traktu spacerowego i rozkoszujemy się urokliwymi zaułkami. Idealne miejsce aby schować przewodnik i po prostu trochę się powłóczyć. Błądzimy po starówce kilkadziesiąt minut chłonąc zmysłami niesamowity klimat Trogiru. Uprzyjemniamy sobie spacer przepyszną pizzą na kawałki ;-) Szczerze polecamy właśnie ten sposób zwiedzania starówki.

Spacerując klimatycznymi alejkami przechodzimy przez drugą z bram - renesansową XVI-wieczną Bramę Morską, zamykającą od południa główny trakt na Starym mieście. W ten sposób docieramy na wysadzaną palmami nadmorską promenadę, zwaną Rivą. Jestem tak zauroczony tym miastem, że mylę most zwodzony łączący Trogir z wyspą Čiovo z tym, którym po północnej stronie, którym przyszliśmy :-P Mieszczą się tutaj klimatyczne kawiarnie i restauracje, a przy brzegu roi się od luksusowych jachtów i łódek turystycznych.

Spacerując deptakiem, mijamy znajdujący się nieopodal kościół św. Dominika, gotycką jednonawową świątynię, wzniesioną jako część XIV-wiecznego klasztoru, który spłonął w czasie II wojny światowej.

Promenada kończy się w południowo-zachodnim narożniku starówki przy twierdzy Kamerlengo. Budowla stanowi najlepiej zachowany fragment dawnych murów obronnych. Czworoboczna warownia pochodzi z XV w. jako element systemu fortyfikacji. Wyróżnia się pokaźną, ośmioboczną wieżą od strony morza. Obecnie w twierdzy mieści się muzeum obrazujące życie mieszkańców miasteczka w XV-XVIII wieku. Wewnątrz posiada duży dziedziniec, gdzie odbywają się imprezy. Rzucamy okiem na twierdzę i ruszamy dalej.

Wisienkę na torcie trogirskim zostawiliśmy na sam koniec. Po przejściu kilkudziesięciu metrów dochodzimy na nieduży plac Jana Pawła II (Trg Ivana Pavla II), będący centralnym punktem miasta. Tu znajdują się wszystkie najwspanialsze budowle zabytki starówki, w tym najważniejszy - Katedra św. Wawrzyńca (Katedrala Sv Lovre). Ukończona pod koniec XV w. świątynia, powstała na ruinach kościoła zniszczonego przez Saracenów w 1123 r. Wznoszono ją przez kilkaset lat, w związku z czym dzieło jest architektoniczną miksturą kilku epok.

Z przodu katedry wyrasta wysoka na 47 metrów wieżo-dzwonnica, której budowa trwała prawie 200 lat. Warto przyjrzeć się jej architekturze: pierwsze piętro reprezentuje styl wczesnogotycki, drugie - gotyk wenecki, a wyższe zdradzają wpływy baroku i renesansu. Wieżę ukoronowano czerwonym szpikulcem, kojarzącym się z kościołami w Wenecji. Świątynia jest uważana za jedną z najładniejszych w całej Chorwacji. Warto wejść do środka oraz na samą górę, skąd rozpościera się ładny widok na Trogir. Zwiedzanie jest płatne i kosztuje 25 HRK. My jesteśmy już trochę zmęczeni i odpuszczamy sobie wchodzenie, zamiast tego wolimy po prostu posiedzieć dłuższą chwilę na placu. To też ma swój urok

Przy Trg Ivana Pavla II stoi kilka innych ciekawych budynków, jak chociażby znajdujący się naprzeciwko katedry gotycko-renesansowy Pałac Ćipiko, dawna siedziba najzamożniejszej trogirskiej rodziny - kupieckiego rodu Ćipiko. W południowej części placu stoi miejska loggia (Gradska loggia) z wieżą zegarową. Za budynkiem Loggii miesci się najstarsza świątynia w mieście - kościół św. Barbary z XI wieku, powstały jeszcze przed najazdem Saracenów.

Warto również zwrócić uwagę na nieczynny kościół św. Sebastiana (Crkva sv Sebasijana). Wystawione są tam dwa kamienne sarkofagi z III-II w p.n.e., będące dowodem na to, że Trogir założyli koloniści z wyspy Vis. W kościele znajduje się także galeria Trogirzan, którzy zginęli w trakcie ostatniej wojny serbsko-chorwackiej. Jak możemy przeczytać, niestety większość z nich to bardzo młodzi ludzie...

źródło: wikipedia.org

Zwiedzanie starej części miasta rozpoczynamy od wysadzanego palmami bulwaru Riva, z którego kierujemy się w stronę ruin Pałacu Dioklecjana. Po wejściu Brązową Bramą wiodącą przez podziemne przejście, zaglądamy do dawnych komnat, gdzie obecnie mieszczą się sklepy z pamiątkami.

Różnego rodzaju sklepiki, wypełnione kuszącymi smakołykami, odkrywamy również w trakcie dalszej wędrówki wąskimi uliczkami Trogiru. Jest ich tutaj, ukrytych w zakamarkach, całe mnóstwo.

Po około godzinnym spacerku docieramy na taras widokowy Góry Marjan, znajdujący się na szczycie półwyspu. Na placu, od strony miasta, powiewa chorwacka flaga. Z punktu widokowego rozciąga się krajobraz na wszystkie strony świata. Split z takiej wysokości wygląda zupełnie inaczej. Polecamy wędrówkę na wzgórze, dla takich widoków zdecydowanie warto.

Przy okazji mieliśmy jeszcze zamiar rozkminić możliwość zejścia z drugiej strony wzgórza. Znajduje się tu jeden z bardzo polecanych rejonów wspinaczkowych, ulokowany w przepięknej dzielnicy, w malowniczej zatoczce nad morzem. Musimy wziąć jednak poprawkę - wystawa ścian jest południowa, w takiej temperaturze wspinanie tu niestety nie będzie możliwe. No trudno, może innym razem.

Zanim zaczniemy schodzić z powrotem jeszcze jedna rzecz. Zastawialiście się kiedyś jak wyglądają cykady? Na pewno słyszeliście dźwięki wydawane przez nie! Należą do najgłośniejszych wśród owadów i osiągają do 120 dB. Z pozoru są niewidoczne, trudno je dostrzec. Ale gdy już wychwycimy wzrokiem jedną, okazuje się, że widać je wszędzie. Na Marjanie są ich miliardy! Takich śliczności jak ta ;-)

Wracamy nieco inaczej niż szliśmy w górę. Tym razem trzymamy się zewnętrznej ścieżki z której możemy podziwiać widok na morze i na miasto. Zatrzymujemy się na kilka chwil na małym tarasiku, wieńczącym zewnętrzną alejkę. Bulwar Riva i starówka jak na dłoni. No pięknie!

Po zejściu zanabywamy po piwku - przywilej jazdy autobusem ;-) - burek ze szpinakiem i zasiadamy na jednej z ławeczek na promenadzie. Splitska Riva jest idealnym do tego miejscem. Długa aleja, która ciągnie się wzdłuż części portu, pozwala na obserwowanie morza, przypływających promów oraz statków. Wysokie palmy i zadbane trawniki z różnymi odmianami kwiatów dopełniają uroku. Mamy 18-tą, powoli dzień chyli się ku końcowi, ale przed nami jeszcze cały wieczór! Zanim na dobre zasiądę, latam jeszcze kilka minut po niewielkim molo z aparatem.

Kilkadziesiąt minut później wracamy na starówkę czyli do pałacu Dioklecjana.

Podobnie sprawa ma się ze Splitską Riva. Podczas wakacji to również idealne miejsce na wieczorne spotkania ze znajomymi oraz liczne koncerty. W trakcie naszego splitskiego dnia trafiamy na jeden z takich. Kapitalne zakończenie świetnego dnia! Aż nie chce wracać się na kemping ;-)

Rejon wspinaczkowy znajduje się jakieś pół godzinki spacerem od z naszego kempingu. Część sektorów zlokalizowana jest przy samej drodze nieopodal rzeki, przez co asekurować można praktycznie z samochodu ;-) Przeważające formacje to płyty i połogi w ostrym, dobrze urzeźbionym szarym wapieniu, spotkamy się również z przewieszeniami o nieco bardziej pomarańczowej barwie, ten jednak występuje rzadziej. Nas, z uwagi na temperaturę, interesują głównie sektory o wystawie północnej. Pierwszego dnia wspinamy się w rejonie Babina Bara. Sektor, mimo że jest nieduży, oferuje sporo długich, ładnych dróg w przedziale 5a-7c+. Można się tu wspinać do 13 i później po 17. Z początku jesteśmy sami, jednak w ciągu dnia pojawia się kilka osób.

Wieczór spędzamy ponownie w Omišie. Tym razem odnajdujemy znacznie lepszą lokalizację. Przysiadamy na ławeczce z widokiem na uliczkę, którą rano przemierzaliśmy w kierunku skał. Tuż nad nią na skalnym zboczu wznosi się, ładnie oświetlona wieczorem, twierdza – Mirabela. Fortyfikacja powstała w XIII wieku i przez długi czas slużyła piratom jako miejsce kryjówki. Dzięki widokowi na całą miejscowość, piraci mogli bez problemu obserwować czy ktoś nie zmierza w ich kierunku. W takich całkiem sielskich okolicznościach podwójny Laško Zlatorog smakuje obłędnie! Przed zawinięciem się na campa, spacerowa rundka po miasteczku z lodami na patyku z Barceloną i pizzą w tle ;-)

Kolejnego dnia ponownie udajemy się ulicą Josipa Pupačića, wzdłuż rzeki Cetiny na wspinanie. Tym razem w sektorze Visoke pole. Wystawa północna umożliwia nam działanie w przyjemnym cieniu do 14. Prócz nas, przez cały czas jaki tu spędzamy, wspina się jeszcze tylko jedna para. Dla nas mega komfort, a sama wspinaczka jest w bardzo przyjemnej okolicy.

Wąska, początkowo leśna ścieżka, prowadząca nas na górę, w górnej części przechodzi w sporych rozmiarów kamienisko. Po drodze mijamy pozostałości po jakichś fortyfikacjach. Szlak jest doskonale oznakowany białą kropą w czerwonej oblamówce. Nie sposób się zgubić. Naszą uwagę zwracają również liczni klapkowicze mijani na szlaku, w tym zwłaszcza ojciec z synem, idącym na bosaka po ostrych kamieniach. No cóż głupota ludzka nie zna granic. Czas podejścia szacowany jest na około 45 minut. Po wyjściu na górę, roztaczają się przed nami fantastyczne widoki. Najpierw na, należące do Alp Dynarskich, piękne góry Mosor. Najwyższym szczytem masywu jest tytułowy szczyt Mosor (1339 m n.p.m.).

Twierdza Fortica, kiedyś Starigrad, została wzniesiona na przełomie XIV i XV wieku, w miejsce Twierdzy Onastina, znajdującej się tu wcześniej. Posiada cechy gotyckie oraz wczesnego renesansu. My do samej twierdzy nie decydujemy się wchodzić. W zamian za to obchodzimy ją po prawej stronie (poręczówka) i później już skałami docieramy nad samą krawędź wzniesienia w sporej ekspozycji, więc nikogo nie namawiamy do powtarzania naszego wariantu ;-) Stąd mamy jednak najznakomitszą panoramę na wyspę Brač i cały Omiš wraz ze Starym Miastem i Twierdzą Mirabela, o której wspominałem wcześniej. Z Twierdzy widok na starówkę jest zasłonięty przez zbocze na którym właśnie stoimy ;-)

Zejście odbywa się drugą, wschodnią stroną masywu i prowadzi łagodną ścieżką zboczem od strony Adriatyku. Właśnie taki kierunek wycieczki do twierdzy rekomendujemy.

Po zejściu do miasteczka, udajemy się na charakterystyczny cypel. Szybko przekonujemy się na własnej skórze o porywistości podmuchów wiatru Bora, często tu występującego. Wiatr jest tak silny, że musimy ratować się szybką ucieczką z cypla.

Wietrzny wieczór daje nam się również we znaki na naszej piwnej ławeczce. Wieje tak mocno, że wywiewa nawet opakowanie po chrupkach, które chwilę wcześniej wyrzuciłem do kosza. Opakowanie ku mojemu zgorszeniu ląduje w Cetinie :-( Nie daje mi to spokoju przez znaczną część czasu spędzonego na ławce. W końcu jednak mam szczęście, wiatr powoduje, że opakowanie "podpływa" na tyle blisko brzegu, że mogę je "uratować". Ufff! Od śmieciarza do bohatera! :-D

Jeszcze mocniej wichura daje nam popalić w nocy. W takiej zawiei chyba jeszcze nie mieliśmy okazji spać w namiocie. Następnego ranka nie dość, że jesteśmy niewyspani, to również zasypani... piachem! Gruba warstwa piachu pokrywa dosłownie wszystko i wieje dalej. Pozostaje nam dokładne wytrzepywanie z piasku każdej jednej rzeczy z osobna i co więcej, ostateczne pożegnanie się ze splitskim DWS'em :-/ Wielka szkoda, ale w takich warunkach byłoby to zbyt niebezpieczne. Po porannym ratowaniu zapiaszczonego dobytku, pakujemy manatki. Nasz trzydniowy pobyt w Omišu dobiegł końca. Gdzie nas poniesie dalej? O tym w następnym odcinku bał­kań­skie­go kalej­do­sko­pu. Bądźcie czujni! ;-) Ciąg dal­szy nastą­pi...